Trần Văn Tích

Trump và NATO, NATO và Trump

Tài năng hùng biện của ứng viên Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump nhiều khi đi quá trớn vả nếu chuyện bầu cử xảy ra ở một quốc gia khác không phải là Hoa Kỳ thì chắc chắn ứng viên Donald Trump đã bị loại bỏ. Khi Trump lên tiếng hầu như cổ vũ Vladimir Putin cứ việc thẳng thừng tấn công bất kỳ quốc gia nào thuộc khối NATO không đóng góp đầy đủ cho chi phí quốc phòng, thì lời nói đó, nếu phát ra từ miệng lưỡi bất kỳ một chính trị gia nào khác không phải là Trump, đã/sẽ trở thành những tình huống ngôn đa tất thất (nói nhiều tất hư việc), ngôn bất xuất, ngữ bất tiến (ăn không nên đọi, nói chẳng nên lời). Nói năng theo kiểu đó, Trump tự xếp mình vào hàng ngũ những fans của Putin, trong khi Putin chỉ mong sao Trump trở lại được Toà Bạch Ốc. Và nếu chuyện này xảy ra thì Putin sẽ dễ dàng hoàn tất giấc mộng của đời mình: nước Mỹ tự tách rời khỏi Châu Âu và Putin muốn ăn tươi nuốt sống Châu Âu thì cứ việc. Ấy, chuyện vô lý đến như thế mà vẫn cứ xảy ra được ở nước Mỹ vì nước Mỹ giờ đây đã thay đổi, vì những người Cộng Hoà đã thay đổi. Đảng của vị Tổng Thống chủ trương can thiệp George W. Bush, đảng của vị Tổng Thống diệt cộng sát cộng Ronald Reagan ngày nay đã hoá thân thành đội quân thứ năm của Putin.

Dưới triều đại Donald Trump, cơ cấu tự lực phòng vệ của Tây phương, tồn tại được 74 năm nay rồi – tồn tại để mang lại hoà bình và tự do – sẽ không còn nữa; ít nhất là dưới hình thức và theo tổ chức hiện thời. NATO ra đời không phải để tấn công hay để xâm lăng mà để răn đe, để doạ dẫm. Doạ rằng bất cứ một quốc gia hay những quốc gia nào thuộc Liên minh Phòng thủ Bắc Đại Tây dương mà bị tấn công thì các quốc gia khác trong Liên minh cũng sẽ tự xem như chính mình bị tấn công và có bổn phận phải can thiệp bảo vệ quốc gia/những quốc gia bị tấn công. Đó là châm ngôn hành động xử thế của ba người ngự lâm pháo thủ ngày nào: un pour tous, tous pour un. Gạt bỏ Điều 5 trụ cột của Hiến chương NATO liên quan đến chuyện long trọng cam kết bảo vệ tập thể, Trump sẽ biến NATO thành cọp giấy không có răng. Nó sẽ hoá thân thành một thứ Dormant NATO, nó sẽ lâm vào giấc đông miên dài dằng dặc.

Thực ra Trump đã sử dụng cung cách trần thuật hư hư thực thực để kể chuyện đối thoại với một nguyên thủ quốc gia Âu châu về mức đóng góp cho NATO. Trump kể là đã nói chuyện với Tổng Thống một nước lớn Châu Âu. Châu Âu có hai nước lớn là Pháp và Đức nhưng trong thời gian gần đây, Trump không hề có cơ hội trao đổi chuyện trò với Emmanuel Macron hay Olaf Scholz. Có chăng có lẽ là chuyện lời qua tiếng lại giữa Trump và Bà Von der Leyen, Chủ tịch Cộng đồng Liên Âu, vào một dịp hai người gặp mặt nhau ở Davos, Thuỵ Sĩ, thuở Trump còn đương chức.

Kẻ tung người hứng. Một mặt Trump lớn lối hô hào khuyến khích Vladimir Putin chuẩn bị ăn tươi nuốt sống các quốc gia thuộc Liên Âu; mặt khác, kẻ tuỳ tùng của Trump là Tucker Carlson đồng loã với Putin tung ra những lập luận dối trá, những sự thực nửa vời, những lời buộc tội Tây phương để xuyên tạc lịch sử, để huỷ diệt công lý, để thủ tiêu đạo đức, để báng bổ nghĩa khí. Góp phần vào tội ác đối với dân tộc xứ Ukraine là những chính trị gia đảng Cộng Hoà đang chủ trương và vận động chống viện trợ giúp đỡ Ukraine. Đối với Âu châu, những lời hay lẽ đẹp do Donald Trump phát ngôn có tác dụng của một hồi còi báo động kêu inh ỏi nhằm đánh thức lương tri và thúc giục hành động mà là hành động nhanh chóng, tức thời.

Trump vốn là dân con buôn. Bản chất doanh nhân khiến Trump chỉ nhìn thấy tiền nói riêng, chỉ biết tìm cái lợi cho mình, nói chung. Không ai trách Trump ích kỷ, vị kỷ. Nhưng khi Trump ngỏ ý mong muốn cho nền kinh tế Hoa Kỳ suy sụp hầu mình có thêm cơ may thắng cử năm 2024 thì nỗi niềm riêng tư đó đã vượt quá mức theo lệ thường. Trump dễ chấp nhận Schadenfreude, malicious joy, và dễ tỏ ra hoan hỉ nếu gặp cơ hội vui sướng trên đau khổ của kẻ khác, miễn là mình được lợi. Cho nên Trump chấp nhận dân tộc Ukraine mất nước, Trump chịu cho Putin xua quân nuốt một quốc gia NATO nào đó, khi đề cập đến bang giao đối ngoại còn ngay tại Hoa Kỳ thì Trump cầu cho dân Mỹ lầm than, Trump mong cho nước Mỹ đói nghèo; để cho mình thêm cơ may đắc cử. Trump là vậy.

*

Donald Trump chưa từng nêu đích danh những quốc gia đóng góp không đủ tiêu chuẩn chi phí quốc phòng. Tiêu chuẩn đó là 2% tổng sản lượng quốc gia nội địa (BNP). Kiểm tra và tính toàn kỹ lưỡng thì đó là các nước nam-Âu và tây-Âu như vương quốc Bỉ, Lục xâm bảo, Tây ban nha và Bồ đào nha. Các quốc gia thuộc NATO láng giềng với nước Nga không thuộc “diện” được Trump chiếu cố nên chẳng đến nỗi phải lo âu, ngoại trừ Na uy. Phần lan, Lát-vi-a và Et-tô-ni năm 2023 chi tiêu cho quốc phòng hơn mức 2%. Cả Ba lan và Cộng hoà Lít-va cũng thế.

Trong năm qua, nước Đức chỉ đóng góp cho chi phí quốc phòng có 1,6% tổng sản lượng quốc gia nội địa. Nhưng trong năm nay và trong các năm tới thì Đức dành ra một ngân khoản đặc biệt 100 tỷ Âu kim nên sẽ đạt mức 2%. Dầu sao khi Trump đan cử quốc gia hay các quốc gia đóng góp dưới 2% cho chi phí quốc phòng – nên sẽ không được Trump bảo vệ – thì chắc chắn là Đức rơi vào số những quốc gia đó. Theo dự trù tình toán của NATO thì năm nay, ước lượng lối 20 trong số 31 quốc gia thành viên Liên minh sẽ đóng góp đạt mức 2%. Các thành viên của Khối sẽ chi tổng cộng 300 tỷ Mỹ kim cho quốc phòng. Lần đầu tiên trong suốt hơn ba mươi năm qua, nước Đức sẽ đóng góp cho NATO 2,01% BNP; hãng tin dpa loan như vậy dựa vào lời một phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Đức. Trong quá khứ và căn cứ vào hồ sơ thống kê lưu trữ của NATO thì chỉ có năm 1992 là năm Đức đóng góp đạt mức 2% BNP.

Thực ra hai câu nói của Trump, câu 1 Trump would “encourage” Russia to attack any of the US‘s NATO allies whom he considers to have not met their financial obligations và câu 2 Trump wished the US economy tanked*, so he can win the election là những câu hữu giá và hữu ích. Những câu nói như vậy bộc lộ bản chất sâu xa của ứng cử viên Tổng Thống Donald Trump; đồng thời nó cũng giúp cho nhóm các cử tri độc lập, trung lập, dễ quyết định hơn khi bỏ phiếu cho ứng cử viên nào vào ngày 05.11.2024.

*

Trước khi chấm dứt bài viết, tôi thấy cần thanh minh hai điểm : 1) tôi đã cố ý không trình bày chi tiết những lập luận sai trái, những nhận thức thiên vị của Tucker Carlson trong bài phỏng vấn Putin mới đây vì làm thế sẽ khiến bài viết quá dài và nhất là khiến bài viết lạc đề; 2) cực chẳng đã tôi phải ngồi lụm cụm gõ máy để bàn về Trump vì a) tôi chưa thấy ai làm công việc đó trong cộng đồng tỵ nạn chúng ta và b) vì nước Mỹ vốn giữ một vị trí rất đặc biệt trong tấc lòng ưu ái của bản thân tôi, khiến tôi trăn trở không thể không viết; giống y như Nguyễn Trãi từng tâm sự: Bui một tấc lòng ưu ái cũ / Đêm ngày cuồn cuộn nước triều đông (Thuật hứng, bài số 50).

Bonn, 15.02.2024
Trần Văn Tích

________

(*) Câu này do một đồng nghiệp của tôi hiện là công dân Mỹ gốc Việt tìm ra giúp tôi (vị đồng nghiệp này của tôi chỉ muốn ẩn danh). Anh cũng chỉ cho tôi thấy là theo văn cảnh câu văn và theo ngữ pháp tiếng Anh-Mỹ thì động từ to tank nên để ở thì indicative: Trump wished the US economy tanks, (…).

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/diendan/trumpvanato.html