Lê Ngọc Vân

Vì sự hỗ trợ của Tây phương lung lay, giờ đây Ukraine đang chuyển sang đạo quân triệu chiếc drone

Ukraine muốn phá vỡ thế bế tắc với người Nga bằng đội quân drone hùng hậu.
Máy bay không người lái đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến, nhưng câu hỏi đặt ra là
liệu chúng có thể lật ngược tình thế hay không. “Quân đội Nga quá lớn để Ukraine có thể làm được điều đó.”

Anh Hạ sĩ Ukraine với chiếc máy bay không người lái ở mặt trận tỉnh Donetsk,
tháng 6 năm 2023. Hình: Daniel Rosenthal

Vì sự hỗ trợ vũ khí của Mỹ đang cạn kiệt, quân Nga không còn có thể bị bắn phá hàng loạt bằng đạn pháo. Ukraine đang ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào các loại vũ khí khác như máy bay không người lái, nhưng những loại vũ khí này cũng không có sẵn với số lượng lớn. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky muốn sản xuất tới một triệu chiếc trong năm nay, chủ yếu là các kiểu rẻ tiền và đơn giản, để ngăn chặn lực lượng xâm lược của Nga.

Vào ngày thứ Tư 07/02/2024, tổng thống Zelensky tuyên bố thành lập một đơn vị quân đội đặc biệt được trang bị máy bay không người lái. “Đạo quân này phải tạo ra kết quả cụ thể trong thời gian ngắn,” ông Zelensky nói. “Năm nay phải là năm mang tính quyết định.”

Trong gần hai năm, quân đội Ukraine đã có thể cầm cự bằng sự kết hợp giữa vũ khí hạng nặng của phương Tây với vũ khí tương đối đơn giản như máy bay không người lái. Cuộc chiến sẽ đi vào lịch sử như là cuộc chiến đầu tiên trong đó các hệ thống vũ khí không người lái không những chỉ được sử dụng trên quy mô lớn mà còn đóng một vai trò quan trọng. Những chiếc máy bay không người lái của dân chơi chỉ có trị giá vài trăm euro, như chiếc Mavic của Trung Quốc, đã dễ dàng vô hiệu hóa các xe tăng hiện đại nhất của Nga và các hệ thống phòng không trị giá hàng triệu euro bằng một khối chất nổ.

Thần kỳ

'Máy bay không người lái' hiện nay là từ ngữ thần kỳ ở Kiev. Chúng phải được dùng để thay cho một phần những loại đạn pháo hạng nặng đang ngày càng thiếu hụt trên chiến trường. Ukraine đã đặt mục tiêu sử dụng các thiết bị này trên quy mô lớn để thoát khỏi tình trạng bế tắc ngột ngạt mà chiến tranh mang tới.

Nước cờ của Zelensky diễn ra một tuần sau khi tư lệnh Valery Zaluzhny – hiện đã rời chức vụ này – nhấn mạnh rằng phải giao cho máy bay không người lái một vai trò quan trọng trong chiến lược mới, nhằm đánh bại người Nga. “Các hệ thống không người lái, chẳng hạn như máy bay không người lái, cùng với các loại vũ khí tiên tiến khác, là cách tốt nhất để ngăn ngừa Ukraine không bị lôi kéo vào một cuộc chiến tranh nhắm vào việc chiếm các địa điểm.”

Ông Zaluzhny cho biết là càng triển khai nhiều máy bay không người lái thì nhu cầu về các trận chiến quy mô lớn càng ít. Kết quả là: 'Số binh sĩ tử trận ít hơn một cách đáng kể.'

Liệu kế hoạch đầy tham vọng của Zelensky về đội quân máy bay không người lái có khả thi hay không, vẫn còn phải chờ xem. Kể từ tháng trước, Latvia đã cố gắng xây dựng một liên minh gồm 20 quốc gia để giúp Ukraine có được 'hàng nghìn' máy bay không người lái. Người ta không biết Ukraine tự sản xuất được bao nhiêu trong số đó. Hồi đầu chiến tranh, quân đội dựa vào sự quyên góp và các tình nguyện viên thu gom thứ máy bay không người lái giá rẻ của dân chơi tài tử.

Hiện nay đã có hàng chục công ty mới lập của Ukraine đang nghiên cứu chế tạo các thiết bị này. Công ty Ukrjet, đã có từ trước cuộc chiến, đã thu hút sự chú ý trong hai năm với các máy bay không người lái cỡ lớn hơn của họ, chẳng hạn như UJ-22, với chiếc này các cuộc tấn công sâu vào Nga nhằm vào Moscow và các căn cứ quân sự, cùng những nơi khác đã được thực hiện. Các công ty khởi nghiệp chủ yếu hoạt động trên máy bay không người lái FPV cỡ nhỏ (First Person View – theo dõi trên màn hình với cảm tưởng như đang ngồi lái máy bay thật).

Điều này cho phép người điều khiển ở cách mục tiêu nhiều cây số có thể theo dõi tác động của máy bay không người lái qua camera gắn trên một thiết bị nào đó. Một chuỗi video do cơ quan tình báo Ukraine SBU công bố gần đây cho thấy máy bay không người lái hướng về phía xe tăng và xe bọc thép đang di chuyển, về phía súng cối hoặc phía lính đang cố chạy nhanh để trốn.

Bế tắc ở Ukraine

- Chiến tranh chưa thể kết thúc nhanh chóng: một thỏa thuận hòa bình hiện nay ít tạo được sự chú ý của Zelensky hoặc Putin.

- Ukraine cần một thứ gì có thể ‘xoay chuyển tình thế’, nhưng có nhiều ý kiến ​​khác nhau về cái cần thiết đó – phải có nhiều vũ khí hơn hoặc là công nghệ thông minh.

- Nga và Ukraine đều gặp khó khăn trong việc tuyển quân. Làm thế nào để họ giải quyết điều đó?

Đông đảo

John Hardie và Bradley Bowman thuộc tổ chức nghiên cứu Tổ chức Quốc phòng Dân chủ Mỹ vào ngày thứ Hai vừa qua, trong trang tin Defense News, cho biết: “Với tình trạng thiếu đạn pháo do phương Tây cung cấp, Ukraine sẽ phải phụ thuộc nhiều hơn vào FPV để thay thế một phần cho pháo binh”.

Hai vị này ủng hộ việc sử dụng phần lớn viện trợ quân sự của Mỹ dành cho Kiev vào việc chế tạo máy bay không người lái ngay khi nào viện trợ này được tiếp tục. Ngành công nghiệp máy bay không người lái của Ukraine cũng cần được hỗ trợ đầy đủ. Hai chuyên gia cho biết: “Bằng cách này, Kiev không chỉ có thể mua thêm máy bay không người lái mà còn có thể trao đổi máy bay không người lái và các phụ tùng do Trung Quốc sản xuất để lấy các thiết bị thay thế do Ukraine sản xuất”.

“Máy bay không người lái chắc chắn đã phát huy hiệu quả trong cuộc chiến này”, Trung tướng Hans van Griensven, cựu chỉ huy Tiểu đoàn 11 Công binh Thiết kỵ thừa nhận. 'Nhưng họ không thể thắng hoặc xoay chuyển cuộc chiến bằng máy bay không người lái. Quân đội Nga quá đông đảo, cả về trang bị lẫn quân số. Đó là điều mà Putin đang đặt cược: số lượng vũ khí mà ông ta có trong tay cùng sự kiên nhẫn của ông.”

Phản ứng của Nga

Ngoài ra, Nga cũng không đứng yên. Vị trí thượng phong mà Ukraine đã tạo dựng được khi bắt đầu cuộc chiến với việc sử dụng máy bay không người lái đã bị người Nga nhanh chóng vượt qua bằng máy bay không người lái Lancet của chính họ và máy bay không người lái tự hủy Shahed của Iran. Nga cũng sử dụng thiết bị trên quy mô lớn để phá hủy máy bay không người lái của Ukraine và đạt được thành công.

Theo các quan chức Mỹ, năm ngoái Ukraine đã mất trung bình khoảng 10.000 máy bay không người lái mỗi tháng. Theo dự kiến, Moscow sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để ngăn chặn đội quân máy bay không người lái của Ukraine có ảnh hưởng quyết định đến diễn biến của cuộc chiến.

Van Griensven – người cũng làm việc tại trụ sở NATO ở Brunssum và là chỉ huy lực lượng quân sự Hòa Lan ở Afghanistan, cho biết: “Việc đưa vũ khí cải tiến vào chiến trường luôn gây ra tác động ngược lại”. “Chúng ta có thể thấy là người Nga hiện giờ bảo vệ xe tăng của họ chống máy bay không người lái bằng mái che trên pháo tháp. Chẳng bao lâu nữa, nếu Ukraine bắt đầu một cuộc chiến tranh với máy bay không người lái ở quy mô lớn, toàn bộ xe tăng và xe bọc thép của Nga sẽ di chuyển với lưới mắt cáo hoặc các màn chắn vệ khác để ngăn chặn tác động của lựu đạn.”

Nguyên tác: Nu westerse steun wankelt, zet Oekraïne in op een leger van een miljoen drones.  Stieven Ramdharie. De Volkskrant, 09.02.2024
Người dịch: Lê Ngọc Vân

Direct link: https://caidinh.com/trangluu1/thoisu/visuhotrocuatayphuong.html